Ανωτάτη Γενική Συνομοσπονδία Συνταξιούχων Ελλάδος Α.Γ.Σ.Σ.Ε.
Βούλγαρη 1, 10437 ΑΘΗΝΑ
Τηλ.: 210-5244907, 210-5244908 Φαξ:
210-5200367
E-mail: agsse2006@gmail.com,
Ιστοσελίδα: www.agsse.gr
Αθήνα, 13-02-2023
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΑΓΣΕΕ
ΘΕΜΑ: Νεότερες εξελίξεις στο θέμα του επαναϋπολογισμού της
σύνταξής μας με βάση τα άρθρα 8, 14 και 30 ν. 4387/2016.
_____________________________________________
Αξιότιμοι
κύριοι,
Επανερχόμενος
στο θέμα του επανυπολογισμού των συντάξεων παλαιών και νέων συνταξιούχων (ήτοι
πριν αλλά και μετά την εφαρμογή του ν. 4387/2016) και προς αποσαφήνιση όλων
όσων μας ερωτάτε , δέον όπως επισημανθούν τα κάτωθι:
Ι. Όπως είναι γνωστό, με τα άρθρα 8 και
14 ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) θεσπίστηκε ένας νέος (πρωτόγνωρος) τρόπος
αναπροσαρμογής των παλαιών (προ του νόμου αυτού) συντάξεων, αλλά και των μετά
από αυτόν απονεμόμενων κύριων συντάξεων.
Η
διαδικασία αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων περιλαμβάνει δύο διακριτά στάδια
προκειμένου να καθοριστεί στη συνέχεια η προσωπική διαφορά της σύνταξης για
κάθε συνταξιούχο:
-
Επανυπολογισμός των συντάξεων ως προϋπόθεση για την αναπροσαρμογή. Στο
στάδιο αυτό, πραγματοποιείται από τον ΕΦΚΑ ή τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης
(πλην της Τράπεζας της Ελλάδος και του ΟΓΑ) κατ’ αρχήν έλεγχος των στοιχείων
βάσει των οποίων χορηγήθηκε η ήδη καταβαλλόμενη σύνταξη, σύμφωνα με τις
καταστατικές διατάξεις του οικείου
φορέα
κοινωνικής ασφάλισης και τις λοιπές γενικές και ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις,
προκειμένου να επιβεβαιωθεί η πληρότητα και ορθότητα των απαιτούμενων για την
αναπροσαρμογή στοιχείων των ηλεκτρονικών αρχείων.
Κατά το στάδιο αυτό δεν ελέγχεται
η ορθότητα των στοιχείων βάσει των οποίων εκδόθηκε η σύνταξη προκειμένου να
γίνει αναθεώρηση της συνταξιοδοτικής απόφασης. Σκοπός είναι η δημιουργία ενός
ηλεκτρονικού αρχείου στο οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία που είναι
απαραίτητα (χρόνος ασφάλισης, συντάξιμες αποδοχές, ασφαλιστικές κλάσεις ή
ασφαλιστικές κατηγορίες, ποσοστό αναπλήρωσης, πιθανή μείωση λόγω λήψης
μειωμένης σύνταξης κ.λπ.) προκειμένου να γίνει ο επανυπολογισμός.
Συνεπώς,
οι φορείς κύριας ασφάλισης που δεν έχουν ηλεκτρονικά αρχεία που να
περιλαμβάνουν τα ανωτέρω στοιχεία θα πρέπει να μεριμνήσουν για τη δημιουργία
τους, αναζητώντας τον προσφορότερο για το σκοπό αυτό τρόπο (π.χ. χρησιμοποίηση
υφιστάμενων ηλεκτρονικών αρχείων που περιλαμβάνουν τις σχετικές πληροφορίες,
χρήση στατιστικών στοιχείων από τα οποία θα προκύπτουν με ασφάλεια τα ζητούμενα
στοιχεία, αναζήτηση στοιχείων στους συνταξιοδοτικούς φακέλους).
Προκειμένου
να διασφαλιστεί η ορθότητα των στοιχείων που θα καταχωρηθούν στο ηλεκτρονικό
αρχείο, οι φορείς κύριας ασφάλισης θα πρέπει στη συνέχεια να προχωρήσουν σε
επανυπολογισμό των συντάξεων με χρήση του ηλεκτρονικού
αρχείου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το προϊσχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Τα
μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό) που θα προκύψουν με τη χρήση του
ηλεκτρονικού αρχείου συγκρίνονται με τα μεικτά ποσά σύνταξης (ακαθάριστο ποσό)
που οι φορείς χορηγούν στους συνταξιούχους. Εάν η διαφορά που προκύπτει για
κάθε συνταξιούχο μεταξύ των δύο αυτών ποσών συντάξεων είναι μικρότερη, κατ’
απόλυτη τιμή, του 5%, θεωρείται ότι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο
ηλεκτρονικό αρχείο είναι ορθά. Εάν όμως η διαφορά είναι κατ’ απόλυτη τιμή
μεγαλύτερη του 5%, τότε οι φορείς θα πρέπει να ανατρέξουν στο
συνταξιοδοτικό φάκελο ή σε οποιαδήποτε άλλη πηγή κρίνεται πρόσφορη (για
παράδειγμα με τη χρήση στατιστικών στοιχείων για όμοια χαρακτηριστικά
συντάξεων), προκειμένου να επαληθευτεί η ορθότητα των στοιχείων που έχουν
καταχωρηθεί στο ηλεκτρονικό αρχείο και να γίνουν οι αναγκαίες διορθώσεις ώστε η
απόκλιση να μην υπερβαίνει κατ’ απόλυτη τιμή το 5%.
Δεδομένου
ότι για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, θα ληφθεί υπόψη το σύνολο
του χρόνου ασφάλισης, είναι πιθανόν να προκύψουν διαφορές σε σχέση με το
χρόνο ασφάλισης βάσει του οποίου υπολογίστηκε η ήδη καταβαλλόμενη σύνταξη.
Για παράδειγμα εάν ο συνταξιούχος είχε συνολικό χρόνο ασφάλισης 45 ετών όμως η
σύνταξή του με βάση το ισχύον κατά τη συνταξιοδότησή του νομοθετικό πλαίσιο
υπολογίστηκε για 40 έτη ασφάλισης, στο ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να
καταχωρηθεί η πρόσθετη πληροφορία ότι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης είναι 45
έτη. Αντίστοιχα, εάν ο συνταξιούχος για παράδειγμα είχε συνολικό χρόνο
ασφάλισης 15 ετών όμως η σύνταξή του με βάση το ισχύον κατά τη συνταξιοδότησή
του νομοθετικό πλαίσιο υπολογίστηκε για 20 έτη ασφάλισης, και στην
περίπτωση αυτή στο ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να καταχωρηθεί και η πρόσθετη
αυτή πληροφορία ότι ο συνολικός χρόνος ασφάλισης είναι 15 έτη.
-Ανταποδοτική
Σύνταξη
Για τον
υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης εφαρμόζονται τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης
ν. 4670/2020 , με το τελικό ποσοστό αναπλήρωσης να προκύπτει κλιμακωτά ανάλογα
με τα έτη ασφάλισης που είχε ο συνταξιούχος κατά τη συνταξιοδότησή του (και τα
οποία μπορεί να διαφοροποιούνται, όπως προαναφέρθηκε, από τα έτη ασφάλισης
βάσει των οποίων υπολογίστηκε η σύνταξη με βάση το προγενέστερο ανά φορέα
κύριας ασφάλισης νομοθετικό πλαίσιο).
Και
στην περίπτωση αυτή εάν ο χρόνος ασφάλισης, όπως αποτυπώνεται στο ηλεκτρονικό
αρχείο, δεν είναι σε ακέραια έτη αλλά υπάρχει και πλεονάζον χρόνος, για τον
επιπλέον αυτό χρόνο υπολογίζεται αναλογία του ποσοστού αναπλήρωσης (σύμφωνα με
τις οδηγίες που έχουν δοθεί για τον υπολογισμό της Ανταποδοτικής Σύνταξης).
Επισημαίνουμε
ότι σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με συνυπολογισμό
πλασματικού χρόνου ασφάλισης χωρίς εξαγορά (χρόνος επιδοτούμενης ανεργίας,
λήψης σύνταξης αναπηρίας κ.λπ.), ο χρόνος αυτός λαμβάνεται υπόψη για τον
υπολογισμό μόνο της Εθνικής Σύνταξης (σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί
για τον υπολογισμό της Εθνικής Σύνταξης).
Στην περίπτωση της αναπροσαρμογής των ήδη
καταβαλλόμενων συντάξεων, δεν αναζητούνται οι συντάξιμες αποδοχές, αλλά ως βάση
για την αναπροσαρμογή της κύριας σύνταξης λαμβάνεται, ο συντάξιμος μισθός επί
του οποίου υπολογίστηκε η ήδη χορηγηθείσα σύνταξη. Για τις περιπτώσεις
συνταξιοδότησης με βάση τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, βάση αποτελεί ο
συντάξιμος μισθός που προέκυψε στον απονέμοντα φορέα. Σε περίπτωση που ο
συντάξιμος μισθός συνδέεται με ασφαλιστικές κατηγορίες ή ασφαλιστικές κλάσεις ή
τεκμαρτά ποσά, ο συντάξιμος μισθός υπολογίζεται αφού ληφθεί υπόψη η τρέχουσα
τιμή τους κατά την 13/5/2016. Σε κάθε άλλη περίπτωση ως συντάξιμος μισθός
υπολογίζεται σε τρέχουσες τιμές με τη χρήση των ποσοστών αναπροσαρμογής των
συντάξεων που έχουν μεσολαβήσει από την ημερομηνία συνταξιοδότησης έως την
13/5/2016.
Συνεπώς
στην περίπτωση του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, όπου οι συνταξιούχοι κατά τον υπολογισμό της
σύνταξής τους είχαν καταταγεί με βάση τις αποδοχές τους σε ασφαλιστικές
κλάσεις, ως συντάξιμος μισθός για την αναπροσαρμογή της σύνταξης
λαμβάνεται το 25πλάσιο του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσης, όπως
έχει διαμορφωθεί από 1/10/2008.
Για παράδειγμα εάν
ο συνταξιούχος του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ έχει καταταχθεί στην 26η ασφαλιστική κλάση
έχοντας συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης, ως συντάξιμος μισθός για την
αναπροσαρμογή της σύνταξης θεωρείται το ποσό των €2.198,25 (25 x €87,93).
Συνεπώς, η ανταποδοτική σύνταξη για 35 έτη ασφάλισης ανέρχεται σε €2.198,25 x
33,81% = €743,23.
-ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ (π.χ. Σύλλογοι
συνταξιούχων Τραπεζών, ΔΕΗ, ΟΤΕ, Σωματείο συνταξιούχων ΗΣΑΠ, Σωματείο
Συνταξιούχων ΟΑΣΑ, Σύλλογος Συνταξιούχων Επικουρικής
ασφάλισης προσωπικού αεροπορικών επιχειρήσεων κ.λ.π:
Σε
ορισμένες περιπτώσεις, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο οι συνταξιούχοι να έχουν
καταβάλλει κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου αυξημένες εισφορές
(ασφάλιστρα) συγκριτικά με τον μέσο όρο των ασφαλισμένων (μέσο ασφάλιστρο
ΙΚΑ-ΕΤΑΜ). Σε αυτούς θα πρέπει να τύχει εφαρμογής το άρθρο 30 ν. 4387/2016,
όπως ισχύει, το οποίο ορίζει τα εξής:
« Προσαύξηση
σύνταξης όσων κατέβαλλαν αυξημένες
εισφορές
1. Στην περίπτωση ασφαλισμένων οι οποίοι, υπό
την ισχύ του προϊσχύοντος νομοθετικού καθεστώτος κατέβαλλαν εισφορές ανώτερες
από αυτές του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης για κάθε έτος που
έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή
αναπλήρωσης 0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς. Ο
συντάξιμος μισθός σε αυτή την περίπτωση θα προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη τη βάση
υπολογισμού της επιπλέον εισφοράς. Οι διατάξεις του άρθρου 28 εφαρμόζονται
αναλόγως.
«Εξαιρούνται τα πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται
βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 της υπ` αριθμ. Φ.11321/
οικ.47523/1570/23.10.2015 απόφασης του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης
και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Β` 2311) [ πλην των .... του άρθρου 46 του ν.
2084/1992], πλην των παλαιών ασφαλισμένων (ασφαλισμένων
πριν την 1.1.1993) που υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα του ΤΑΠ -
ΔΕΗ. Τα τελευταία πρόσωπα δικαιούνται την προσαύξηση του πρώτου εδαφίου για
καθεμία ποσοστιαία μονάδα (1%) εισφοράς που υπερβαίνει το συνολικό ποσοστό
εισφορών ασφαλισμένου και εργοδότη Κλάδου Σύνταξης και επασφαλίστρου βαρέων
επαγγελμάτων των αντίστοιχων κατηγοριών εργαζομένων- υπαγομένων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Για τους ασφαλισμένους που δεν συνταξιοδοτούνται βάσει των διατάξεων του άρθρου
3 της ανωτέρω υπουργικής απόφασης εφαρμόζεται το πρώτο εδάφιο της παρούσας
παραγράφου.».
Η δε
εγκύκλιος του Υφυπουργού κ. Πετρόπουλου με αριθμό Πρωτ. :
Φ.80000/οικ.51391/1153/11-10-2018 ορίζει ότι: «Στο άρθρο 30
του Ν. 4387/2016 ορίζεται ότι για όσους ασφαλισμένους υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης
από την έναρξη ισχύος του (13.5.2016), οι οποίοι, σύμφωνα με το προϊσχύον
νομικό καθεστώς, κατέβαλαν εισφορές ανώτερες από αυτές του ΙΚΑ ΕΤΑΜ, στον
υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξής τους, θα υπολογίζεται και
ετήσιος συντελεστής αναπλήρωσης 0,075% για κάθε ποσοστιαία μονάδα (1%) επιπλέον
εισφοράς σε κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά. Σύμφωνα με το ίδιο
ως άνω άρθρο, ο συντάξιμος μισθός στην περίπτωση αυτή θα προκύπτει λαμβάνοντας
υπόψη τη βάση υπολογισμού της επιπλέον εισφοράς, εφαρμοζομένων αναλόγως και των
διατάξεων του άρθρου 28 του νόμου αυτού. Ως γνωστόν, λόγω τεχνικών δυσχερειών
και ελλείψεων στα μηχανογραφικά συστήματα των τ. ασφαλιστικών Ταμείων, για τον
υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους των συντάξεων για αιτήσεις συνταξιοδότησης
που υποβάλλονται από 13.5.2016 έως 31.12.2016, οι συντάξιμες αποδοχές
καθορίζονται από το μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών επί των οποίων έχουν καταβληθεί
εισφορές κλάδου σύνταξης, από το έτος 2002 και εντεύθεν. Από 1.1.2017 και για
κάθε επόμενο έτος η περίοδος αυτή αναφοράς αυξάνεται κατ` ένα έτος. Για τον
προσδιορισμό των συντάξιμων αποδοχών ασφαλισμένων για τους οποίους δεν
προκύπτει χρόνος ασφάλισης (τουλάχιστον πενταετίας) από το έτος 2002 και έως
την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, αναζητείται χρόνος ασφάλισης και κατά
το, πριν το 2002, χρονικό διάστημα και μέχρι τη συμπλήρωση συνολικά έως πέντε
ετών ασφάλισης».
Θα
πρέπει συνεπώς ο κάθε συνταξιούχος που υπάγεται σε αυτή την κατηγορία, να
αποστείλει σχετικό αίτημα προς την Γενική Διεύθυνση Συντάξεων του e- ΕΦΚΑ (Αχαρνών 29 -4ος
όροφος), όπου έχει συσταθεί ειδική ομάδα εργασίας για τον σκοπό αυτό από την
κ.κ. Νιαρχάκου, με σκοπό τον επαναϋπολογισμό της σύνταξής του με βάση το ά. 30
ν. 4387/2016. Επισυνάπτεται για λόγους διευκόλυνσης, σχετικό υπόδειγμα.
Προσοχη! Να συμπληρωθεί σωστά το αίτημα και να επισυναφθεί το σημείωμα
επαναϋπολογισμού της σύνταξής του.
Τέλος, ζήτημα νομοθετικής αποσαφήνισης
(κανονιστικής ρύθμισης) γεννάται α)με την προσαύξηση λόγω καταβολής εισφορών
υπέρ βαρέων και ανθυγιεινών (28,72%) η οποία δεν έχει ληφθεί στον
επανυπολογισμό, β) της καταβολής εισφορών σε 14μηνη βάση από τους συνταξιούχους
(και όχι σε 12μηνη η οποία λήφθηκε υπόψιν από τον e-ΕΦΚΑ) καθώς και γ) σε περιπτώσεις
παράλληλης ασφάλισης (όπου τα ασφάλιστρα είναι εις διπλούν).
Με
εκτίμηση,
Ο
Νομικός Σύμβουλος της ΑΓΣΣΕ
Βασίλης Νικολετάκης
